در سال‌های اخیر، یکی از بزرگترین چالش‌های بازار مسکن، کمبود عرضه واحدهای مسکونی بوده است، به‌ویژه در مناطق شهری که به دلیل محدودیت فضا و هزینه‌های بالای ساخت‌وساز، امکان توسعه و ساخت مسکن جدید دشوار است. در چنین شرایطی، استفاده از خانه‌های خالی به‌عنوان یک راهکار سریع و کارآمد برای افزایش عرضه، اهمیت فراوانی دارد. سامانه املاک و اسکان به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در این زمینه طراحی شده تا با شناسایی دقیق این خانه‌ها، به دولت و سیاست‌گذاران کمک کند تا واحدهای خالی را به بازار عرضه کنند. این اقدام می‌تواند به تعادل بیشتر در بازار مسکن منجر شده و فشار بر قیمت‌ها را کاهش دهد.

با شناسایی و عرضه این خانه‌های خالی، دولت می‌تواند بدون نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین برای ساخت مسکن جدید، عرضه را به‌سرعت افزایش دهد. این سامانه همچنین داده‌های ارزشمندی برای برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر در حوزه مسکن فراهم می‌کند و به‌طور کلی، موجب شفاف‌سازی در بازار املاک می‌شود.

در همین راستا، با غلامرضا شریعتی اندراتی، عضو کمیسیون عمران مجلس، به گفتگو پرداختیم تا نشان دهیم که سامانه املاک و اسکان چگونه می‌تواند به شناسایی دقیق خانه‌های خالی کمک کرده و با افزایش عرضه واحدهای مسکونی، نقش مهمی در تعادل‌بخشی به بازار مسکن ایفا کند. شریعتی تأکید دارد که برای اجرای صحیح قوانین بالادستی و بهره‌برداری کامل از سامانه املاک و اسکان، همکاری تمامی سازمان‌ها و نهادهای مرتبط الزامی است. به گفته او، بدون هماهنگی بین نهادهایی مانند ثبت احوال، بانک مرکزی، وزارت کشور و دیگر سازمان‌ها، امکان تکمیل این سامانه و دستیابی به اهداف آن وجود نخواهد داشت. شریعتی بر این باور است که اتصال پایگاه‌های داده مختلف به سامانه املاک و اسکان، کلید اجرای موفقیت‌آمیز قوانین مالیاتی بر خانه‌های خالی و تنظیم بهتر بازار مسکن است.

سامانه املاک و اسکان؛ گامی به سوی شفاف‌سازی بازار مسکن

شریعتی اندراتی با اشاره به اهمیت سامانه املاک و اسکان خاطرنشان می‌کند: سامانه املاک و اسکان به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارها برای شفاف‌سازی اطلاعات ملکی و مدیریت بهتر بازار مسکن طراحی شده است. این سامانه به دولت و نهادهای ذی‌ربط کمک می‌کند تا اطلاعات دقیق‌تری از وضعیت خانه‌ها، به ویژه خانه‌های خالی به دست آورند و از این اطلاعات برای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در حوزه مسکن استفاده کنند. تشخیص خانه‌های خالی یکی از اصلی‌ترین اهداف این سامانه است که می‌تواند با شناسایی دقیق این واحدها، دولت را قادر سازد تا سیاست‌های مالیاتی مؤثری مانند مالیات بر خانه‌های خالی را اعمال کند. این اقدام نه تنها به کنترل قیمت‌ها و بهبود عرضه مسکن کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش شفافیت در بازار می‌شود.

فواید و اهمیت تکمیل سامانه املاک و اسکان

عضو کمیسیون عمران مجلس در ادامه می‌افزاید: شفافیت اطلاعات ملکی، یکی از ضروریات مدیریت کارآمد بازار مسکن است. سامانه املاک و اسکان با جمع‌آوری و ارائه اطلاعات دقیق از وضعیت ملک‌ها، به دولت این امکان را می‌دهد که برنامه‌ریزی دقیق‌تری در زمینه عرضه و تقاضای مسکن انجام دهد. به ویژه در شهرهای بزرگ که با کمبود زمین مواجه هستند، استفاده از خانه‌های خالی می‌تواند به عنوان یک راهکار مؤثر برای افزایش عرضه مسکن عمل کند. اما برای اینکه این سامانه به درستی عمل کند و اطلاعات دقیقی ارائه دهد، نیازمند اتصال به سایر سامانه‌ها و پایگاه‌های داده است.

وی ادامه می‌دهد: یکی از سامانه‌های کلیدی که باید به سامانه املاک و اسکان متصل شود، سامانه خانوار است که تحت نظر سازمان ثبت احوال و زیرمجموعه وزارت کشور قرار دارد. این سامانه اطلاعات خانوارها را ثبت می‌کند، از جمله تعداد اعضای خانوار، محل سکونت و وضعیت سرپرست. اتصال این داده‌ها به سامانه املاک و اسکان می‌تواند صحت‌سنجی و دقت اطلاعات ملکی را بهبود بخشد و از انحرافات احتمالی در اطلاعات جلوگیری کند. این اقدام باعث شفافیت بیشتر در مالکیت و استفاده از املاک می‌شود.

لزوم همکاری سازمان‌ها برای تکمیل سامانه

یکی از چالش‌های پیش روی تکمیل سامانه املاک و اسکان، اتصال پایگاه‌های داده مختلف از جمله سازمان ثبت احوال، بانک مرکزی و سایر نهادهای مرتبط است. شریعتی اندراتی خاطرنشان می‌کند: بر اساس قوانین موجود، سازمان‌ها و نهادهای دولتی مکلف هستند که اطلاعات خود را با سامانه املاک و اسکان به اشتراک بگذارند. همچنین، وزیر کشور به عنوان متولی سازمان ثبت احوال و مسئول اجرای بخشی از این قانون، موظف به پیگیری و تسریع در این روند است.

وی ادامه می‌دهد: در این مسیر، مجلس شورای اسلامی نیز می‌تواند نقش نظارتی و پیگیری خود را ایفا کند. نمایندگان مجلس می‌توانند با نظارت بر اجرای قوانین مربوطه، اطمینان حاصل کنند که سازمان‌هایی مانند ثبت احوال، بانک مرکزی و وزارت کشور به درستی و با هماهنگی کامل به سامانه املاک و اسکان متصل شده و اطلاعات خود را به‌روزرسانی کنند. بر اساس قوانین موجود و اسناد بالادستی، این نهادها موظف هستند که هر چه بهتر و سریع‌تر به اجرای قوانین مرتبط با سامانه املاک و اسکان پرداخته و همکاری لازم را به عمل آورند.

اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی

نماینده مردم شریف بهشهر و نکا در مجلس خاطرنشان می‌کند: یکی از قوانینی که ارتباط نزدیکی با سامانه املاک و اسکان دارد، مالیات بر خانه‌های خالی است که در قوانین بالادستی کشور به صراحت ذکر شده است. برای اینکه این قانون به‌طور مؤثر اجرا شود، وجود اطلاعات دقیق و به‌روز از وضعیت خانه‌های خالی ضروری است. سامانه املاک و اسکان با فراهم کردن این اطلاعات، به دولت کمک می‌کند که این مالیات را به درستی اعمال کند و از سوی دیگر، با شفاف‌سازی وضعیت املاک، مالکان را ترغیب به عرضه خانه‌های خود به بازار نماید.

شریعتی اندراتی در پایان افزود: به طور خلاصه؛ تکمیل و اتصال سامانه‌های مختلف به سامانه املاک و اسکان، گامی اساسی در جهت اجرای بهتر قوانین و بهبود مدیریت بازار مسکن است. نهادها موظف هستند با همکاری و هماهنگی یکدیگر، اطلاعات دقیق و جامعی را برای شفاف‌سازی بازار مسکن و اجرای قوانین مالیاتی فراهم کنند تا این سامانه به‌طور کامل عملیاتی شده و نقش خود را به‌عنوان ابزاری کارآمد ایفا کند.